Грета Гарбо
 

Во 1930 година, таа беше нарекувана “прва дама на филмското платно”. Андре Синволд во Њујорк Тајмс напиша дека таа беше “најчудесната мешавина на карактери што се појавила на екранот”. Алистер Кук ја именуваше како “љубовница за каква што секој маж сонува”. Французите ја нарекуваа “Божествена”. А Кенет Тајнан заклучи: “Она што пијаниот го гледа во другата жена, трезниот го гледа во Грета Гарбо”.

Таа се роди како Грета Ловиса Густафсон, на 18 септември 1905 година во Стокхолм, во знакот на аналитичната и емотивно дистанцирана Девица, со подзнак во немирните Близнаци и Месечина во неподготвениот на промени, Бик. Сликата на небеските тела во моментот на нејзиното раѓање укажуваше дека таа ќе порасне во магнетски привлечна личност која постојано ќе се колеба меѓу јавниот живот, бракот, работата и здравјето од една страна, а од друга секогаш ќе стои потребата од осаменост и стравот од болести. А, таинствениот Плутон, богот на подземјето, во полето на појавноста (прво), во нејзината карта говореше дека таа секогаш ќе има еден лик за пред публика, додека зад сцената ќе води сосема поинаков живот. Додека планетата на среќата, Јупитер, во близина на највисоката точка на небото (Асцендентот), укажува дека беше родена под среќна ѕвезда. Затоа, животната траекторија на Грета Гарбо, секогаш се вкрстуваше со онаа на моќните луѓе кои сакаа да и помогнат.

Но, додека тоа се случи, прво требаше да го помине училиштето наречено живот. И навистина, Грета Гарбо се роди во сиромашното семејство на Карл Алфред и Ана Ловиса Густафсон. Татко и беше општ работник кој често отсуствуваше од работа, заради својата болест. Па, малата Грета, на 13 годишна возраст мораше да го напушти училиштето, за да може секојдневно да го носи татка си на третмани во болницата за сиромашни. Попусто, бидејќи тој сепак почина само година дена подоцна од нефритис. А, Грета на само 14 годишна возраст мораше да се вработи, прво во една берберница, а потоа во една продавница, за да може да се прехрани семејството.

До тука, класична холивудска приказна. Но тогаш на сцена стапи планетата на среќата, Јупитер, и нејзиното позитивно влијание. Па убавата Грета беше ангажирана во рекламата за продавницата во која што работеше. Доби двегодишна стипендија за Кралскиот драмски театар во Стокхолм и го сретна познатиот шведски режисер Морис Стајлер. Тој беше најпознатата фигура од златните години на шведскиот нем филм. Тогаш, 40 годишниот Стајлер ја презема целосната контрола над приватниот и професионалниот живот на својата 17 годишна штитеничка. Тој и го смени и презимето Густафсон во Гарбо и и додели значајна улога во својот филм “Сагата за Госта Берлинг”. Беше тоа 1922 година, кога Јупитер и Сатурн, реализаторот на судбината, транзитираа низ нејзиното поле на работата (шесто). Додека Кармичкиот Јазол во транзит го допре нејзиното Сонце, активирајќи ги на тој начин кармичките случувања на професионален план.

А, Судбината уште еднаш го потврди она што ѕвездите го претскажаа во моментот на раѓањето на Грета Гарбо, дека богатите и моќните ќе сакаат да и помогнат. Па, кога во 1925 година, Морис Стајлер замина за Америка да работи за Метро-Голдвин-Маер, тој инсистираше студиото да потпише договор и со неа. Ништо чудно, ако се знае дека во 1925 година, Јупитер транзитираше низ нејзиното поле на странство (деветто) и низ полето на кариерата (десетто). Од друга страна, кон крајот на ‘24 година, транзитниот Северен Месечев Јазол ја допре нејзината натална Венера, планетата на љубовта. Шест месеци подоцна, транзитниот Нептун го направи истото. Тоа покажува дека Грета Гарбо доживеа чудни искуства во љубовниот живот. Па, можно е да имаше љубовна врска со нејзиниот менаџер или со некој што требаше да и помогне во кариерата. Како и да е, на Морис Стајлер му успеа да ги наговори Метро Голдвин да потпишат договор со Грета Гарбо. А, се друго од овој миг па натаму, е веќе историја.

Во својата 19 годишна кариера, до 1941 година, Гарбо сними 27 филма (два во Шведска, еден во Германија, а останатите во Холивуд). Таа постојано толкуваше улоги на разочарани жени кои се вљубуваа лесноумно и безнадежно, кои ја прекршуваа традицијата. Затоа, мораа да бидат казнети со тоа што ќе умрат или ќе бидат оставени од љубовникот. Умешноста да го покаже душевното страдање, таинственоста и дистанцираноста од публиката, направија Гарбо да им се допадне и на мажите и на жените. Како што еден критичар умееше да каже “Најдобриот елемент во филмовите на Гарбо, беше самата Гарбо”. Таа и нејзините филмови извршија силно влијание врз женската мода, фризура, шминка и однесување.

И можеби многумина во однесувањето на Гарбо кон публиката и новинарите, во избегнувањето на интервјуата и давањето автограми, во неодговарањето на писмата на обожавателите и неприсуствувањето на премиерите, гледаа само внимателно култивиран имиџ од страна на нејзиното студио. Но ѕвездите велат нешто друго. Имено, Месечината, симболот за чувствата, сместена во полето на изолациите (дванаесетто) и студениот Сатурн во полето на пријателите (единаесетто), говорат за личност која имаше физичка потреба да се изолира од светот околу себе. Затоа, тој нејзин внатрешен порив можеби само се совпадна со желбата на продуцентите, но никако не е нешто лажно и изглумено.

Сепак, како што нејзиниот филмски лик беше егзотичен и таинствен, така и нејзиниот приватен живот беше завиткан во превезот на тајните. Асцендентот во немирните Близнаци, а Сонцето во рационалната и аналитична Девица, говорат дека Грета Гарбо беше на половина пат меѓу желбата да се забавува и да си игра и меѓу мислата дали е потребно и вкусно да го прави сето тоа. А, во момент на слабост таа пред еден новинар призна “Умеам да се изразам себеси само преку ликовите што ги толкувам, не со зборови. Затоа избегнувам да зборувам со вас новинарите”. И можеби се во нејзиниот приватен живот ќе се одвиваше поинаку ако таа беше само малку поспонтана во изразувањето на чувствата. Ѕвездите велат дека жената што умееше до болка да страда толкувајќи ги ликовите во своите филмови и принудувајќи ја публиката да сочувствува со неа, во приватниот живот си забрануваше да го покаже она што го чувствува. Така и покрај многуте гласини за нејзините љубовни врски, и покрај тоа што беше на чекор од олтарот со глумецот Џон Гилберт, таа им остана верна на особините на својот знак, на Девицата, и никогаш не се омажи. Но, тоа не беше причина луѓето да не ја гледаат во друштво на диригентот Леополд Стоковски, на нутриционистот Гејлорд Хаусер, на грофот Ерих Голдшмит Ротшилд.

– Дали имаше хомосексуални склоности како што тврдеа некои новинари?

Уметничките кругови на Холивуд знаеја дека летото 1931 година, на гости кај една своја пријателка, Грета Гарбо ја запозна Мерцедес де Акоста, американска писателка, авторка на многу театарски драми и сценаристка во Холивуд. “Страста меѓу нив веднаш пламна”, тврдеа сведоците. Додека ѕвездите го потврдуваат тоа, бидејќи летото ’31 година, Јупитер и Нептун, креаторот на илузиите, минуваа низ полето на љубовта (петто), во хороскопот на Грета. Нивната врска беше драматична. А, Гарбо ги “влечеше конците”. Таа си одеше од Мерцедес кога ќе посакаше и се враќаше кога сакаше, ја мачеше со други љубовници, ја озборуваше пред пријателите. Дури успеваше да ја уништи секоја врска што таа ја почнуваше. Сепак, Мерцедес беше љубовница и на Марлен Дитрих и на балерината Исадора Данкан. Едно време таа паралелно одржуваше контакти и со Марлен и со Грета. Па, во Холивуд се шегуваа дека Марлен ја соблекува истата жена и ја облекува истиот маж како и Грета Гарбо. Всушност, Дитрих своите машки костуми ги купуваше кај истиот кројач како и нејзината ривалка од филмското платно и од спалната соба. Последен пат Мерцедес ја сретна Гарбо во нејзиниот њујоршки дом, во 1958 година. “Изгубена сум и исплашена! Немам никого да внимава на мене!”, плачеше на глас осамената филмска дива. На тоа Мерцедес и одговори: “Ти и не сакаш некој да внимава на тебе”. А, кога во 1960 година, Гарбо дозна дека Мерцедес ќе ја објави својата автобиографија, подиве од бес и и прати порака: “Забораваш колку ги презирам луѓето што пишуваат за мене. Твојата себичност ме излудува.” Тоа беше крајот на нивното триесетгодишно познанство.

Тоа е она што се зборуваше во Холивуд. Но, ѕвездите пак повеќе типуваат дека Грета Гарбо беше бисексуалка. Имено, нехармоничниот однос меѓу двете женски планети, Месечината и Венера, открива дека таа покажуваше отпор кон жената во себе, не ја прифаќаше традиционалната женска улога, дека можеби имаше хормонални проблеми и дека мала беше веројатноста да има деца. Додека ексцентричниот Уран во полето на сексот (осмо), зборува за нејзината потреба да експериментира во сексот. Значи, Гарбо имаше чудни еротски потреби и ексцентрични доживувања кои ги криеше од очите на јавноста. Но, тоа не е доволно да тврдиме дека таа повеќе ги сакаше жените отколку мажите. Сигурно е само едно, таа не сакаше да му се потчини ниту на еден маж. А, Плутон во нејзиното поле на личноста и помагаше да води двоен живот.

Но, таинствениот Плутон во првото поле на хороскопот укажува и на способност на личноста да извршува опасни задачи. Така, за време на Втората Светска Војна, Гарбо беше критикувана дека на никаков начин не им помагала на сојузничките сили во борбата против Германија. Но, подоцна се откри дека таа им помагаше на Британците да ги идентификуваат симпатизерите на Нацистите од Стокхолм и пренесуваше пораки за британските тајни служби.

По војната, Гарбо се надеваше дека ќе му се врати на филмот. Но, судбината тоа не го сакаше. Па, неколкуте проекти во кои што требаше да учествува и таа, воопшто не се реализираа. Во периодот што следеше Грета Гарбо често патуваше. Правејќи шега на своја сметка и нарекувајќи се скитник, таа постојано беше на релацијата Швајцарија, Француска Ривиера и Италија, иако по 41-та година нејзин дом беше еден апартман на Менхетен со поглед на Ист Ривер.

Повеќе од пола век, Грета Гарбо, остана енигма за новинарите и обожавателите, строго чувајќи ја својата приватност. Па, делува парадоксално што “Шведската сфинга”, како што тие ја нарекуваа, настојувајќи да го избегне публицитетот, стана личност за која луѓето најмногу се интересираа. А, таа како што еднаш ќе каже, само сакаше да ја остават на мир, но да ја запаметат како “Ана Карењина”, “Кралицата Кристина”, “Ниночка”. И можеби како глумица Грета Гарбо немаше среќа да добие Оскар за некоја од своите бројни улоги. Но, затоа, во 1955 година таа го доби почесниот Оскар за “серијата блескави и незаборавни улоги”. Случајно или не, Кармичкиот Јазол во тој период транзитираше низ нејзиното поле на јавните признанија (седмо) и го активираше нејзиниот натален Марс. Додека Јупитер минуваше низ нејзиното поле на љубовта и креативноста и го активираше нејзиниот натален Кармички Јазол. Тоа значеше јавно изразена љубов на публиката и критиката, за она што таа го работеше со љубов. Но, Грета Гарбо си остана верна на себеси и на сликата што ја градеше за себе, не присуствуваше на церемонијата за доделувањето на Оскарот.

– Дали причината се криеше во нејзината суетност и во стравот дека публиката ќе се разочара од брчките на нејзиното лице?

Делумно се работеше за суета и страв, бидејќи Венера, планетата на убавината, во гордиот Лав, говори за суета. Но, чувствителната Месечината во полето на тајните (дванаесетто), таинствениот Плутон во полето на личноста (прво), студениот Сатурн во полето на дружењата (единаесетто), повеќе говорат за личност која најдобро се чувствуваше далеку од рефлекторите, дека таа беше вистински “волк самотник”.

На 16-ти април 1990 година медиумите низ светот објавија: “Грета Гарбо, таинствената и недофатлива ѕвезда на некои од највпечатливите холивудски романтични филмови од триесеттите години, жената мит која 50 години остана во фокусот на интересирањето, умре вчера во њујоршката болница на Менхетен. Имаше 84 години”.

 

 
 
Регистрирано во Македонска Авторска Агенција
под реден број 970 Скопје
 
Ниту еден дел од овој текст не смее да биде препечатуван, копиран или објавуван во било која форма или на било кој начин во електронските или печатените медиуми, без писмена согласност од авторот.
Недозволеното репродуцирање се казнува со закон.